Mijn eigen koning worden VI
Mijn blog van gisteren sloot ik af met de gezamenlijke strijd van
mensen. Strijd waarvoor? Idealen, geloof, vrijheid? En vallen die eerste
twee eigenlijk niet ook onder vrijheid? Vandaag is het 5 mei en vieren
we de bevrijding. Een goed moment om even stil te staan bij het begrip
vrijheid.
Volgens van Dale: vrij·heid (de; v; meervoud: vrijheden). 1 het vrij-zijn; onafhankelijkheid. 2 daad die de gewone grenzen
overschrijdt: zich vrijheden veroorloven. Het klinkt allemaal zo simpel,
maar hoe meer ik er over nadenk, hoe complexer het wordt! Vrij zijn van
wat, van wie, wanneer? Hoe merk je dat? Is er een start- en een
eindpunt? Kan iemand anders het aan je zien, dat je vrij bent?
Mijn conclusie is dat vrijheid binnen in mijzelf zit, in ieder mens. Ik heb
ongelofelijke bewondering voor Nelson Mandela, die ruim 27 jaar gevangen
zat en daarna vrij kwam en de wereld zoveel moois leerde. Dat kan
volgens mij alleen als je je geest niet laat kooien door gevangenschap.
Het staat ook heel mooi verwoord in één van de Tweets van vandaag:
@Zielzicht: Je vrijheid zit niet in je uiterlijke omstandigheden maar in
hoe je je er toe kunt verhouden.
Dus, we zijn weer terug bij het onderwerp van blog III: you do it to yourself...
Maar hoe kunnen we dan leren onze (innerlijke) vrijheid te vinden en te
volgen? Dat is niet een vak dat standaard op alle scholen wordt
gedoceerd. We worden geboren in deze wereld en we bootsen in eerste
instantie de mensen in onze omgeving na, die dat op hun beurt vroeger
ook weer gedaan hebben. En gedurende onze weg naar volwassenheid zijn we
in staat steeds meer stukjes eigenheid, 'eigen vrijheid', hierin te
mixen, al dan niet met moeite en weerstanden. Bij ieder individu ziet die mix er weer anders uit, afhankelijk
van de omstandigheden en van het individu. Jammer (of gelukkig?!) dat er
nog geen test voor is ontwikkeld om dit mozaïek zichtbaar te maken; hoe
ziet de mix er uit van de mens die voor je staat? En wat
betekent dat dan? Kun je überhaupt een oordeel vellen over de mate van
het zelf vrijheid verworven hebben...
Laten we ieder mens de 'vrijheid' gunnen zichzelf op zijn of haar eigen
manier te ontwikkelen, zodat de individualiteit zichtbaar kan worden (of kan blijven). Dit is één van de belangrijkste redenen waarom ik
het Vrije school onderwijs een warm hart toedraag.
Mijn eigen koning worden V
Vandaag is het 4 mei, de dag dat we onze doden herdenken. Mensen die de moed hadden te vechten voor hun land, een gezamenlijk ideaal. Ik hoorde de toespraak van Peter van Uhm, wiens vader mee vocht in de tweede Wereldoorlog. Toen Peter de leeftijd had om zijn idealen te gaan vormgeven, koos hij daarom voor het leger, om 'te dienen'. Ook zijn zoon koos die weg, de afloop weten we. Wat heb ik een bewondering voor de manier waarop deze man, deze vader, woorden geeft aan zijn gedachten en gevoel.
Soldaten, legers, oorlog; ik kon er nooit zoveel mee, voor mijn hoefde dat allemaal niet te bestaan. Veel te heftig, te bloederig en te zielig voor alle moeders die bidden dat hun zoon weer thuis komt. En vooral zonde van al die verspilde mensenlevens. Beetje naïef natuurlijk om te denken dat ik er daarmee vanaf was. Maar ik kwam er altijd wel goed mee weg, want oorlogsfilms zijn niet aan mij besteed en het journaal kun je afzetten.
Voor de oplettende waarnemer was er een parallel waarneembaar in mijn eigen leven. Ruzie krijgen met mij was er niet bij. Daar zorgde ik wel voor. Dat ging zelfs zover dat ik ook niet gauw boos werd. Klinkt goed hè? Dat vond ik wel tenminste. Totdat ik kinderen kreeg. Mijn overzichtelijke leventje werd vrij abrupt omgebouwd tot een toneel waar ook boosheid zijn entree deed. Mijn boosheid nota bene. En ik beheerste die 'kunst' totaal niet. Bij tijd en wijle beheerste het mij zelfs, voor mijn gevoel. Wat voelde ik mij schuldig!
Toen drong langzaam het besef tot me door, dat degenen die ik het liefst heb, mij ook het meest boos kunnen maken. Zij raken mij letterlijk het diepst, of ik laat me door hen raken. Sinds ik me dat besef, lukt het me af en toe om tijdens, of vlak na, een 'botsing' het strijdtoneel te overzien, om 'het hogere plan' te proberen te doorgronden.
Ruzie, een botsing, maakt deel uit van een proces. Een proces waarbij mensen elkaar proberen te beïnvloeden. In feite is dit met elkaar strijden te vergelijken met beeldhouwen; door de interactie vorm je elkaar, mits je jezelf deze transformatie toestaat. Volhard je in onveranderlijkheid, dan zullen de slagen die je worden toegebracht waarschijnlijk in hevigheid toe gaan nemen, om alsnog beweging te bewerkstelligen. Het mooie is dat geen van de 'beeldhouwers' het eindresultaat zal kunnen voorzien. Dus een transformatie betekent niet dat je je schikt naar je tegenstander. Want dan zou de vrijheid van de een ten koste gaan van die van de ander.
Zo kan ik meer met het begrip 'strijden' en op deze manier raakt mij het pleidooi vanavond van Peter van Uhm, voor meer saamhorigheid, nog dieper; individuen die in vrijheid kiezen en handelen vanuit het 'wij-gevoel', en die samen strijden.
