Het eigen koningschap

Mijn eigen koning worden XIX.

Welke regering is de beste? Die regering die ons leert onszelf te regeren. - Goethe

Over koningschap gesproken! Bovenstaand citaat (met dank aan Twitter en @NatureRunsWild) geeft precies weer waar mijn blogs in oorsprong mee begonnen zijn; mijn besef dat ieder mens zelf de beslissing kan nemen de regie, de regering, over zichzelf ter hand te nemen. Dit klinkt misschien wel heel serieus en zwaar zo, maar ik bedoel er mee te zeggen dat de mens als enig levend wezen zelfbewustzijn heeft. Met dit zelfbewustzijn kun je op een gegeven moment tot het besef komen dat je jezelf kunt regeren, kunt sturen. Als je jezelf niet regeert, laat je je leiden door je impulsen, je instinct, je onderbuik; eigenlijk wat een dier ook doet dus. Ik ben een hond, ik zie een kat, ik ga blaffen en moet achter die kat aan.

Er zijn natuurlijk diverse gradaties van regeren, door de dag heen, en door je leven heen. Als baby is er nog geen sprake van regering, van sturing, en als je slaapt (gelukkig) ook niet. En 's ochtends vroeg reageer ik wellicht anders op een opmerking die mij irriteert, dan als diezelfde opmerking 's middags zou zijn gemaakt. De vraag is wanneer ik mij bewust ben dat ik mezelf aan het regeren ben. En wat houdt dat regeren dan in?

Je zou kunnen denken dat regeren wil zeggen dat je je emoties onderdrukt, net als een koning die vroeger zijn onderdanen onderdrukte. Volgens mij is dat niet wat regeren is. Jezelf regeren is, onder anderen, dat je als een soort objectieve waarnemer naar jezelf kunt kijken en vanuit diverse blikrichtingen naar de situatie kijkt waarin je je bevindt, voordat je 'ongefilterd' reageert. Jezelf regeren is ook goed naar jezelf durven kijken, naar je zon- en schaduwkanten en die allebei te zien als onderdeel van wie je bent. En dan denk ik zelf niet dat het de bedoeling is dat als je vindt dat jouw schaduwkant is dat je moeite hebt om rekening te houden met anderen, dat je dat dan maar laat voor wat het is, met de opmerking "zo ben ik nu eenmaal, dat is de aard van dit beestje" ... De uitdaging, denk ik, is enerzijds jezelf te accepteren zoals je bent, en anderzijds de ontwikkelmogelijkheden aan te pakken die er zijn. Nee, regeren is niet makkelijk!

En extra lastig is, dat we dit ook niet automatisch van iemand anders leren. Deze leergang speelt zich in ons binnenste af, je kunt de voortgang niet direct meten. Dat hoeft ook niet. Maar ik zou het geweldig vinden als er op school tenminste enigszins aandacht aan zou kunnen worden geschonken; kinderen bewust maken van het zelfbewustzijn en welke kansen, maar ook verantwoordelijkheid, het ons als mens geeft. Er zijn ongetwijfeld scholen waar dit aan bod komt, direct, dan wel indirect. Maar de beste regering zou wat mij betreft de regering zijn, die faciliteert, die stimuleert, die enthousiasmeert, die voorleeft, dat jezelf regeren onlosmakelijk bij het mens zijn, het mens worden, hoort. Uiteindelijk helpen we daar de hele wereld mee.